لحیم طلا
راهنمای کامل نحوه ساخت لحیم طلا
در این “آموزش طلاسازی طلاپیشه” در خصوص نحوه ساخت لحیم طلا ویژه علاقه‌مندان “کسب مهارت زرگری” صحبت خواهیم کرد چنانچه خواندن این پست برای شما هم جذاب است با ما همراه شوید.
لحیم طلا چیست؟
لحیم زر یک فلز آلیاژی است که بدلیل نقطه ذوب پایین‌تر نسبت به طلا در صنعت طلا و جواهرسازی برای اتصال قطعات با یکدیگر، ترمیم شکستگی و پر کردن منافذ استفاده می‌شود.
کاربرد لحیم طلا در صنایع دیگر
این فلز آلیاژی به دلیل ویژگی‌های خاصی مانند مقاومت در برابر حرارت و خوردگی، هدایت عالی جریان برق، پایداری در شرایط سخت محیطی و زیبایی بصری، در صنایع حساس الکترونیکی، صنایع هوا و فضا، تجهیزات پزشکی و صنعت ساعت سازی نیز کاربرد زیادی دارد.
فلزات تشکیل دهنده لحیم طلا
به طور معمول دو نوع لحیم در زرگری ساخته و استفاده می‌شود
- طلا + نقره + مس
- طلا + کادمیوم
چرا از این فلزات استفاده می‌شود؟
استفاده از نقره، مس و کادمیوم در ساخت لحیم زر به دلیل ویژگی‌های خاص آنها است.
نقره به دلیل دمای ذوب کمتر از طلا، در ساخت لحیم می‌تواند اتصال محکم و قوی را فراهم کند و همچنین مقاومت خوبی در برابر اکسیداسیون و تغییر رنگ دارد.
مس نیز به دلیل مقاومت در برابر اکسیداسیون و رنگ زیبای آن، در زرگری کاربرد زیادی دارد.
کادمیوم نقطه ذوب بسیار پایینی نسبت به سایر فلزات داشته(۳۲۱ درجه سانتیگراد) و بسیار سمی می‌باشد، مقاوم در برابر هوا و آب بوده و در برابر اکسیداسیون و خوردگی مقاومت خوبی دارد.
کادمیوم جزء فلزات منعطف است که براحتی خم شده و به همین دلیل در طراحی صنایع کاربرد زیادی دارد.
برای دیدن نقطه ذوب فلزات پر مصرف در طلاسازی روی نوشته کلیک کنید.
نحوه ساخت
طریقه ساخت لحیم طلا
ابتدا به طلا حرارت داده و سپس به آن تنه کار می‌زنیم تا دمای ذوب آن پایین بیاید و بعد کمی اسید بوریک نیز به آن اضافه می‌کنیم تا ناخالص‌های آن را بگیرد.
همزمان کادمیوم را نیز آغشته به اسید بوریک کرده و به محض ذوب شدن طلا به آن اضافه می‌کنیم.
سپس با استفاده از سر چفت ترکیب را به هم می‌زنیم تا کاملا با یکدیگز مخلوط شوند.
درصد ترکیب فلزات
برای ساخت لحیم طلا، می‌توان با توجه به عیار مد نظر، از ترکیب فلز کادیوم و طلا با درصد زیر استفاده کرد.
- لحیم نرم، ۱۱.۵۰۴ درصد وزن طلا کادمیوم به آن اضافه می‌شود.
- لحیم متوسط، ۱۰ درصد وزن طلا کادمیوم به آن اضافه می‌شود.
- لحیم سخت، برای ساخت این نوع لحیم ۳.۸۵ درصد وزن طلا کادمیوم به آن اضافه می‌شود.
مثال: برای ساخت ۵ گرم لحیم طلای نرم با توجه به فرمول بالا ۱۱.۵۰۴درصد کادمیوم معادل ۶.۶۵۰ گرم به آن اضافه می‌شود.
نکته مهم: برای ساخت لحیم طلا بایستی عیار زر نیز محاسبه کرده و بر اساس آن لحیم را ساخت که هم مشتری متضرر نشود و هم رنگ آن به رنگ جواهرات شبیه شود.
برای محاسبه عیار طلا برای ساخت لحیم روش های متعددی وجود دارد ما به یکی از ساده ترین روش ها در زیر با ذکر مثال اشاره خواهیم کرد.
(وزن لحیم × عیار مورد نیاز) ÷ بر عیار بالا= وزن طلا عیار بالا
وزن کادمیوم = وزن طلا عیار بالا – وزن لحیم
مثال:
برای تولید ۲۰ گرم لحیم با عیار ۷۵۰ به چند گرم کادمیوم نیاز داریم؟
۱۵/۰۱ = ۹۹۹ ÷ ۲۰ × ۷۵۰
وزن کادمیوم به گرم ۴/۹۹ = ۱۵/۰۱ – ۲۰
آماده سازی محل لحیم کاری
قبل از لحیم کاری، محل لحیم کاری را با دقت از هر گونه کثیفی و اکسیدهای موجود پاک کنید.
سپس قطعه لحیم کاری را بصورت یکنواخت گرم کنید.
برای لحیم کردن، یک برش کوچک از لحیم را جدا کرده و آن را به یک “کمک ذوب” مناسب مثل “ترکیب آب تنه کار و اسید بوره” یا پودر سیمینور آغشته کنید.
سپس تکه لحیم را روی محل اتصال قرار داده و حرارت را به صورت متناوب بر روی آن بگیرید تا ذوب شود. در روش دیگر می‌توانید با استفاده از سیخ لحیم‌کاری، لحیم را روی کار گرم شده برده و با حرکت متناوب شعله لحیم را ذوب روی کار منتقل کنید.
توجه: انتخاب روش نوع ذوب لحیم بستگی به شرایط محل لحیم‌کاری دارد و بایستی ببینید استفاده از کدام روش مناسب‌تر است بطور مثال اگر می‌خواهید درز یک انگشتر را با لحیم پر کنید تکه لحیم را روی آن قرار دهید و ذوب کنید ولی اگر محل مثل اتصال قطه جدا شده زنجیر ظریف بود از سیخ جوشکاری استفاده کنید.
نکته ایمنی:
در زمان اضافه کردن کادمیوم به طلای در حال ذوب دود سبز رنگی بوجود می‌آید، علاوه بر استفاده از ماسک سرتان را عقب نگه دارید، این دود بسیار سمی است.
بررسی دلایل خشک شدن لحیم طلا
خشک شدن لحیم طلا در جواهرسازی به این معناست که لحیم پس از ذوب شدن، به‌درستی جاری نمی‌شود، ترک می‌خورد، یا اتصال ضعیفی ایجاد می‌کند. دلایل این مشکل شامل موارد زیر است:
۱. اکسید شدن بیش از حد فلزات
علت: هنگام ذوب لحیم، اکسیژن محیط می‌تواند با مس یا روی واکنش داده و اکسید مس یا اکسید روی تشکیل دهد. این اکسیدها مانع جریان روان لحیم می‌شوند و باعث خشک و شکننده شدن آن می‌گردند.
راه‌حل: حتماً از فلاکس مناسب (مانند بوراکس یا بوریک اسید) استفاده کنید تا از اکسید شدن جلوگیری شود.
از شعله با اکسیژن کم استفاده کنید تا حرارت بیش از حد باعث اکسید شدن نشود.
۲. کمبود روی (Zn) یا نقره (Ag) در ترکیب لحیم
علت: روی و نقره به کاهش دمای ذوب و بهبود جریان لحیم کمک می‌کنند. کمبود این عناصر باعث می‌شود لحیم خشک و شکننده شود.
راه‌حل: فرمول لحیم را بررسی کنید و مقدار روی یا نقره را کمی افزایش دهید.
برای لحیم‌هایی که خیلی سفت هستند، می‌توان مقدار کمی نقره به آن اضافه کرد تا جریان بهتری داشته باشد.
۳. دمای بیش از حد در هنگام لحیم‌کاری
علت: اگر لحیم بیش از حد گرم شود، روی تبخیر شده و باعث می‌شود لحیم خشک و بدون خاصیت چسبندگی شود.
راه‌حل: از شعله یکنواخت و دمای کنترل‌شده استفاده کنید.
لحیم را به‌آرامی گرم کنید تا روی در ترکیب باقی بماند.
۴. استفاده از لحیم قدیمی یا آلوده
علت: لحیمی که بارها ذوب شده یا آلاینده‌هایی مثل اکسیدها و گرد و غبار دارد، ممکن است کیفیت خود را از دست داده باشد.
راه‌حل: از لحیم تازه و تمیز استفاده کنید.
قبل از استفاده، سطح لحیم را با سنباده نرم تمیز کنید تا اکسیدهای سطحی از بین بروند.
۵. عدم استفاده از فلاکس کافی
علت: فلاکس به کاهش اکسیداسیون و بهبود جریان لحیم کمک می‌کند. کمبود فلاکس باعث می‌شود لحیم به درستی روی سطح پخش نشود.
راه‌حل: از فلاکس مناسب مانند بوراکس، فلاکس پودری مخصوص طلا، یا محلول بوریک اسید و الکل استفاده کنید.
قبل از لحیم‌کاری، قطعات جواهر را به فلاکس آغشته کنید.
۶. آلودگی سطح قطعه طلا
علت: چربی، گرد و غبار یا اکسیدهای قبلی روی سطح جواهر می‌تواند مانع از اتصال صحیح لحیم شود.
راه‌حل: قبل از لحیم‌کاری، سطح کار را با اسید رقیق (مانند جوهر نمک رقیق) تمیز کنید.
می‌توان از سنباده نرم برای پاک کردن اکسیدهای سطحی استفاده کرد.
جمع‌بندی: چگونه از خشک شدن لحیم جلوگیری کنیم؟
- از فلاکس مناسب برای جلوگیری از اکسید شدن استفاده کنید.
- دما را کنترل کنید تا روی در لحیم تبخیر نشود.
- ترکیب لحیم را بررسی کرده و مقدار نقره یا روی را تنظیم کنید.
- سطح لحیم و قطعه جواهر را قبل از لحیم‌کاری تمیز کنید.
- از لحیم تازه و بدون آلودگی استفاده کنید.
❇️ قله در دسترس ماست!🥇
اگر سوالی دارید یا نیاز به راهنمایی بیشتر دارید، در بخش نظرات بپرسید. 👇
توصیه برای مطالعه بیشتر:
